Od czasu wejścia Chin na rynek światowy na przełomie lat 70. i 80. w wyniku faktycznych rządów Deng Xiaopinga, za co był on znany jako “Architekt Nowoczesnych Chin”, Chinom udało się opracować udaną i kompleksową strategię zagraniczną. Co sprawiło, że Bałkany stały się celem ze względu na ograniczone zasoby, które były w stanie zgromadzić, a także wielobiegunowe społeczeństwa, które wyalienowały te kraje z reszty Europy, szczególnie te, które nie były w stanie spełnić wymogów przystąpienia do UE, pozostawiając je w rozpaczliwej potrzebie sojuszników i umów handlowych.
Wpływ Chin na Bałkany wzrastał z biegiem czasu, wpływając zarówno na społeczeństwo obywatelskie, jak i kulturę tych krajów. Szczególnie w instytucjach kultury, dziennikarstwa, edukacji i polityki, zyskały one na znaczeniu. jest dążenie do uzależnienia krajów bałkańskich od Chin.
Geopolityczna nieprzewidywalność Kosowa, Czarnogóry, Albanii, Serbii, Bośni i Hercegowiny oraz Macedonii Północnej sprawiła, że Chiny odkryły motywację do przeznaczania pieniędzy na te właśnie regiony. Ze względu na fakt, że nie mogą one wzmocnić swoich sojuszy poprzez wspólne instytucje i rynki, ich szanse na przystąpienie do UE stały się znacznie mniej prawdopodobne.
Dyplomatyczna dyskusja z elitą, instytucjami państwowymi i strukturami regionalnymi jest rezultatem, który preferują Chiny. Starając się powstrzymać większą integrację chińsko-bałkańską, Zachód stał się bardziej zdeterminowany, by zwalczać ją za pomocą soft power ze strony UE i NATO.
Konflikt na Ukrainie tylko pogorszył sytuację. Jak wynika z “propozycji francuskiej”, w której UE dąży do integracji Macedonii Północnej z UE poprzez mediację w sporze z Bułgarią, siły zachodnie próbują zintegrować te kraje z UE i NATO. Niemniej jednak Serbia starała się zachować neutralność polityczną w obliczu obecnych okoliczności, co spowodowało, że status quo w regionie pozostał niezmieniony. Ogólnie rzecz biorąc, może to doprowadzić do konfliktu handlowego między Chinami a UE o kontrolę nad regionem.
Wpływ Chin w Albanii – spirala spadkowa w stosunkach albańsko-chińskich
Albania i Chiny mają jedne z najstarszych i najbardziej ugruntowanych kontaktów dyplomatycznych, co jest widoczne do dziś. Ponieważ za wspólnego wroga miały Nikitę Chruszczowa, ówczesnego przywódcę Związku Radzieckiego, ich porozumienia zaczęły być bardziej widoczne w latach 50-tych. Do 1969 roku wydawało się, że stosunki obu państw poprawiają się dzięki wspólnemu wrogowi, kiedy to Chiny zaczęły poszerzać swój rynek.
Do 1979 roku Albania w wyniku decentralizacji od Chin zerwała wszelkie więzi z Chinami w zakresie handlu, kultury i technologii. Później dyplomatycznie i kulturowo zasymilowali się z mocarstwami zachodnimi.
Wszystkie te czynniki sprawiły, że od przełomu XXI wieku powróciła wielobiegunowość, a Zachód i Chiny rywalizują o wpływy w Albanii. Od czerwca 2014 roku Albania jest kandydatem do członkostwa w UE. W chwili pisania tego tekstu jej prounijny rząd próbuje przekonać północną Macedonię do ratyfikacji “francuskiej propozycji”, aby można było rozpocząć rozmowy.
W rezultacie, Chiny lobbowały partie opozycyjne na szczeblu miejskim i krajowym, aby zmniejszyć ich szanse na przystąpienie do UE, która z czasem stawała się coraz bardziej antagonistyczna. Główne partie opozycyjne wysłały delegację do Chin w marcu 2015 r. na “China-CEEC Young Political Leaders Forum”, wtedy właśnie było to widoczne. Dzięki forum “17+1”, które odbyło się w Tiranie na poziomie burmistrza, zaobserwowano również integrację Chin na poziomie lokalnym. Zgodnie z tym, Chiny chcą zwiększyć współpracę z Europą Środkową i Wschodnią poprzez naukę, edukację i kulturę.
Ze względu na politykę wolnego ruchu wizowego Albanii z Chinami, chińska turystyka wzrosła w ostatnich latach o 65%, co wzmocniło kulturowy wpływ Chin na Albanię. które wzrosły pod względem cech kulturowych i edukacyjnych. Obserwuje się, jak coraz większa liczba Albańczyków uczy się języka chińskiego i podejmuje studia wyższe w Chinach. Grecki jest drugim najczęściej używanym językiem w Albanii i zaobserwowano, że stosunki chińsko-albańskie są bardziej postrzegane przez pryzmat rozumowania ekonomicznego niż zachowania kultury. Widać to na przykładzie albańskich mediów publicznych zwracających większą uwagę na ekonomiczny aspekt “Inicjatywy Belton Road” niż na współpracę kulturalną między Chinami a Albanią.
Wpływ Chin w Bośni i Hercegowinie – czy jest konieczny do utrzymania przetrwania państwa?
Najbardziej niewyobrażalne cierpienia spotkały Bośnię i Hercegowinę podczas burzliwego rozpadu Jugosławii w latach 90-tych. Z tego trudnego okresu Bośnia i Hercegowina wyszła jako jedno z najbardziej skomplikowanych konstytucyjnych ciał politycznych w historii, a jej długoterminowa zdolność do przetrwania stała się przedmiotem wzmożonej kontroli. Niemniej jednak naród ten wytrwał, stopniowo odbudowując się i zdobywając chwiejne oparcie w światowej polityce i gospodarce. Pomimo odległego prawdopodobieństwa długotrwałej znaczącej integracji instytucjonalnej, wsparcie Zachodu było kluczowe. Wielu polityków postrzegało zainteresowanie polityczne i gospodarcze ze strony takich krajów jak Turcja, Rosja i państwa Zatoki Perskiej jako użyteczny środek tymczasowy. W ciągu ostatnich dziesięciu lat Chiny wkroczyły do kraju i regionu w głównie pozytywnym otoczeniu.
Działania podjęte przez Chiny w Bośni są ważnym przypomnieniem, że kraj ten może nie być niechętny ryzyku i zdecydował się na dość agresywny udział w skomplikowanym klimacie politycznym. Pekin może nawet wykorzystywać Bośnię do doskonalenia swoich umiejętności współdziałania z elitami politycznymi, zróżnicowanymi strukturami instytucjonalnymi i wymagającym środowiskiem wewnętrznym. Towarzysząca jej metodologia skoncentrowana na społeczeństwie stanowi kolejny dowód na to, że wielowarstwowe środowisko jest wartościowym miejscem nauki, przynoszącym zarówno możliwości, jak i wyzwania.
Jeśli chodzi o Chiny oraz Bośnię i Hercegowinę, społeczeństwo obywatelskie tylko się rozwinęło. Największe regionalne zgromadzenie innowacji i przedsiębiorczości, Unlimited Forum, odbyło się w Sarajewie w 2018 roku i zostało zorganizowane we współpracy z Chinami. Podczas ceremonii otwarcia chiński ambasador zwrócił się bezpośrednio do publiczności. W wydarzeniu wzięło udział około stu chińskich biznesmenów, a dwóch najbardziej znanych keynote speakerów pochodziło z Viber i Alibaba.
Rozszerzające się możliwości nauki języka mandaryńskiego lub zapoznania się z chińską kulturą dla młodych ludzi w okolicy poprzez liczne, choć krótkie, wydarzenia, jak również liczne programy stypendialne oferowane przez ambasadę, są tym, co najbardziej pokazuje wpływ na kulturę, społeczeństwo i edukację. Pod względem politycznym Republika Serbska ma bardzo dobry stosunek do Chin, ale dzięki inicjatywom inwestycji gospodarczych poprawiły się także więzi społeczne i kulturowe. Wraz ze wzrostem popularności marek Xiaomi i Huawei można oczekiwać, że długofalowe implikacje tego wzmocnionego partnerstwa obejmą wzrost zaufania na poziomie bośniackiego społeczeństwa, które już teraz jest znaczne. Oczekuje się, że będzie to miało dalszy korzystny wpływ na gotowość mieszkańców do zaakceptowania importowanych chińskich towarów, które od dawna cieszą się opinią tanich i niedrogich. Dane pokazują również gwałtowny wzrost liczby chińskich wizyt w Bośni i Hercegowinie od 2011 roku, z 2 244 osób zgłoszonych w tym roku do zdumiewającego poziomu 103 000 osób przed wybuchem epidemii wirusa Covid-19. Trend noclegów spędzonych w Bośni i Hercegowinie jest odwrotnie skorelowany z liczbą turystów, którzy podróżowali tam w latach 2012-2020; rokiem z najwyższą liczbą noclegów spędzonych w Bośni i Hercegowinie był rok 2019, w sumie 122 282.
INFLUENCE CHIN W KOSOWIE – De-Facto amerykańskie terytorium zamorskie
Pod względem politycznym i kulturowym zainteresowanie i obecność Chin w Kosowie wydają się w zasadzie żadne. Pekin nie uznaje tego kraju i nie ma żadnych formalnych więzi dyplomatycznych. Serbia, główny sojusznik Chin na Bałkanach Zachodnich, uważa legitymację i uznanie Kosowa za kwestię niezwykle istotną, co czyni wysiłki Pekinu w zakresie innej strategii daremnymi. Ponadto społeczeństwo i rząd Kosowa są nadal żarliwie proamerykańskie i prozachodnie. Jest przekonane, że bliskość regionu euroatlantyckiego jest jedyną realną gwarancją jego przetrwania i rozwoju. W związku z tym naród ten z zadowoleniem przyjął znaczącą obecność Zachodu we wszystkich sferach życia społecznego, a zwłaszcza w gospodarce.
Współpraca polityczna między Chinami a Kosowem nie istnieje. Wynika to z faktu, że Chiny nie uznają Kosowa jako niepodległego państwa i że Chiny mają bliskie związki z Serbią. Albin Kurti, premier Kosowa, wielokrotnie mówił nawet, że jego naród za wszelką cenę odrzuci stosunki z Chinami i że Chiny są “wrogiem” Kosowa. Na dowód tego premier Kurti odrzucił chińskie szczepionki, które Albania zaoferowała jako prezent podczas epidemii COVID-19. Twierdził on, że ponieważ ani Chiny ani Rosja nie uznały niepodległości Kosowa, Kosowo nie ma luksusu przyjmowania szczepionek wyprodukowanych w tych krajach, w przeciwieństwie do innych krajów w regionie.
Wszyscy obywatele Chin, z wyjątkiem tych, którzy posiadają paszporty dyplomatyczne lub służbowe, potrzebują wizy, aby wjechać lub przejechać przez Kosowo. Wizy można uzyskać w ambasadach Kosowa w Turcji lub Albanii. Z wyjątkiem kosowskich przedsiębiorców podróżujących do Chin w celach biznesowych, nie ma dowodów na promocję turystyczną Kosowa lub związaną z nią działalność w Chinach.
Wpływy Chin w Czarnogórze – koszmar Zachodu
Czarnogóra znalazła się ostatnio w centrum różnych politycznych i naukowych dyskusji dotyczących niebezpieczeństw wynikających ze współpracy z Chinami. Konsensus wśród analityków, komentatorów, posłów i innych różnego rodzaju polityków jest taki, że kraj ten pogodził się z niewykonalną relacją z Chinami. Od momentu uzyskania niepodległości w 2006 roku, Czarnogóra szukała środków, które zagwarantowałyby zarówno wzrost jej gospodarki, jak i jej istnienie jako suwerennego narodu.
Od czasu nawiązania stosunków dyplomatycznych między Chinami a Czarnogórą w 2006 roku oba narody podpisały łącznie 17 umów o współpracy i protokołów ustaleń. Dyplomacja, kultura, edukacja, infrastruktura, zdrowie, rolnictwo i działania antykorupcyjne to obszary sformalizowanej współpracy. Na pierwszym forum BRI w Pekinie w 2017 roku oba narody podpisały memorandum o współpracy w zakresie programu. Szczyt BRI odbył się w lutym 2021 roku, a uczestniczył w nim prezydent Czarnogóry. W Podgoricy odbyło się spotkanie lokalnych liderów, którego gospodarzem była chińska prowincja Liaoning.
Pekin aktywnie wspierał więzi polityczne z Demokratyczną Partią Socjalistów, która od dłuższego czasu dominuje w czarnogórskiej polityce. Na poziomie lokalnym ambasada stopniowo zaczęła wchodzić w interakcje z nową administracją i grupami ją tworzącymi. Według danych CIPE z 2020 roku, Chiny mają trzecią najwyższą ocenę przychylności wśród obywateli Czarnogóry, za Unią Europejską i Rosją. Większość czarnogórskich partii politycznych identyfikuje się jako proeuropejskie, co oznacza, że popierają członkostwo kraju w Unii Europejskiej. Większość ludzi postrzega Chiny jako partnera gospodarczego.
W 2008 roku Radio i Telewizja Czarnogóry, narodowy nadawca, oraz chińscy nadawcy publiczni podpisali umowę o współpracy. Nie ma innych bezpośrednich umów między chińskimi i czarnogórskimi mediami niż ta. W czarnogórskich mediach tradycyjnych lub wśród postaci medialnych rzadko pojawiają się treści “prochińskie”.
W 2019 roku do Czarnogóry podróżowało 2,5 mln turystów z innych krajów. Około 75 000 chińskich turystów odwiedziło w 2019 roku, co stanowi 3 procent wszystkich odwiedzających z innych krajów. Jest to mniej więcej tyle, ile wynosi populacja Polski, Albanii lub Wielkiej Brytanii. Informacje o liczbie chińskich turystów w 2021 roku nie są dostępne. Nie ma bezpośredniego połączenia lotniczego między oboma narodami, a są one zbyt oddalone od siebie, by napływ turystów był większy.
wpływy chin w serbii – najsilniejsza pozycja Chin w Europie
Najnowszy wzrost zaangażowania Chin w Serbii rozpoczął się na początku 2010 roku, a pierwszy ikoniczny most Pupin w Belgradzie został zbudowany w 2014 roku. Stanowiło to znaczące zresetowanie dwustronnych relacji, otwierając drzwi dla nowych inicjatyw i inwestycji w szerszym zakresie branż.
Aleksandar Vui, prezydent Serbii, jest twarzą współpracy z Chinami. Serbski premier, ministrowie odpowiedzialni za branże, w których Chiny są najbardziej obecne, oraz prezydent Serbii byli najbardziej otwartymi krytykami działań Chin w Serbii. Należą do nich Ivica Dai, były minister spraw zagranicznych i obecny przewodniczący zgromadzenia, Zorana Mihajlovi, były minister infrastruktury i obecny minister energii; Aleksandar Anti, były minister energii i były krajowy koordynator ram 17+1; Rasim Ljaji, były minister handlu; oraz
W treściach medialnych, które Chiny produkują i wspierają w regionie, takich jak różne dodatki publikowane w gazetach w takich krajach jak Serbia, Bułgaria i Chorwacja, Chiny poświęcają więcej uwagi kulturze. Obecność w mediach społecznościowych i działalność internetowa China Radio International, która zajmuje się sztuką, stylem życia i gastronomią, pokazuje podobny trend.
WPŁYW CHIN W PÓŁNOCNEJ MACEDONII – rozwijająca się sytuacja
W Macedonii Północnej chińska dyplomacja kulturalna staje się coraz bardziej powszechna. Strategia Pekinu ewoluowała w kierunku bardziej bezpośredniej i intensywnie skoncentrowanej na uzyskaniu konkretnych rezultatów. Na przykład pomogła sfinansować i odbudować szkołę podstawową w gminie Kisela Voda. Inicjatywy związane z e-edukacją są wykorzystywane przez znaczącą firmę telekomunikacyjną Huawei, która chce się rozwijać. Zakupem ziemi wzdłuż głównej linii kolejowej, która przebiega przez Chiny, zainteresowane są również Chiny. Chińskie firmy oferują pociągi elektryczne i piętrowe autobusy, starając się uzyskać przewagę w rządowych konkursach na zamówienia.
Jednak zmiana przywództwa w 2017 roku i pojawienie się skandali korupcyjnych z udziałem Chin znacząco zmieniły kontekst polityczny. Rząd porzucił wcześniejszą strategię zagraniczną “przyjaznego trzeciego aktora”, która dominowała aż do powrotu socjaldemokratów do władzy. Od tego czasu rząd skoncentrował się na poprawieniu więzi ze Stanami Zjednoczonymi i Unią Europejską. Członkostwo Macedonii Północnej w NATO w 2020 roku również zmieniło środowisko polityczne. Pomimo rosnących kosztów geopolitycznych tego impasu, przywódcy polityczni nie zmienili jeszcze swojego proeuropejskiego programu, podczas gdy rozpoczęcie rozmów o przyjęciu do UE pozostaje zablokowane.
Międzynarodowe Targi w Ningbo organizują Targi Ningbo, jedne z największych targów inwestycyjnych i handlowych w Chinach, z pomocą prowincji Zhejiang i Ministerstwa Handlu Chin. W wydarzeniu biznesowym uczestniczy chińska delegacja, w skład której wchodzą przedstawiciele Międzynarodowych Targów w Ningbo, Biura Logistyki Rynku i Współpracy z Wolnymi Strefami Handlowymi w Ningbo, Biura Kultury, Telewizji/Radia i Dziennikarstwa w Ningbo, Administracji Turystycznej w Ningbo, przedstawiciele ambasady Chin w Macedonii, a także prezes Stowarzyszenia Izb Handlowych Macedonii.
Bibliografia
Zamykające się okno możliwości w Pekinie
Cold War Bedfellows: Wykuwanie się sojuszu chińsko-albańskiego w latach 60
Ruch bezwizowy zwiększa liczbę chińskich turystów w Albanii
Wpływy chińsko-albańskie
www.tlg.uci.edu/~opoudjis/teza/teza9.pdf
Mapping China’s Belt and Road Initiative in the Albanian Media: A Content Analysis Study
Czarnogóra z trudem unika chińskiej pułapki zadłużenia, na razie
Podatność Czarnogóry na chińskie wpływy
POGLAVLJE
o wartości około 1 mln euro
